Zoals zoveel hooggegrepen plannen, ontstond ook dit ideetje tijdens een maaltijd met een mooi glas wijn. Het begon met de gezamenlijk verbazing van mijn vriend de componist Edwin Schimscheimer en mijzelf over het fenomeen koorzingen. Een intrigerend verschijnsel uit de schemer der tijden. Oermensen rond een vuur, gelovigen in de kerk, supporters tijdens een voetbalwedstrijd: samen zingen smeedt een band. We concludeerden dat het de aankomende zomeroogst aanzienlijk zou verlichten als we onze druiven zingend zouden plukken. Bovendien, als praten tegen planten een heilzaam effect, zou zingen voor de druiven hen zeker goed doen.
Zondagmiddag 10 juli
Wekenlang zijn we bezig geweest om zingende pluksters en plukkers te vinden voor ons druivenplukkerskoor. Dankzij een oproep in de Slurp, de Telegraaf en bij Ruud de Wild werden we overstelpt met reacties. Via YouTube deden we audities; we waren niet op zoek naar professionals, we wilden gewone mensen die houden van zingen en van wijn. Zondagmiddag 10 juli druppelen de koorleden binnen; vandaag zullen zij elkaar voor het eerst ontmoeten.
Langzaam vult het kasteelpark zich met tenten; waarbij het weggooi-uitfloep-model favoriet blijkt.
In tegenstelling tot eerdere equipes, die hun onderkomen wijd verspreid door het park opsloegen, is deze troupe vanaf het allereerste begin homogeen; hun tenten staan dicht bij elkaar.
Tegen apero-tijd is ons 22-koppige koor voltallig en klinkt het woestromantische openklikken der schroefdoppen.
Maandagochtend 11 juli
De plukkers hebben de wijnchansons die Edwin Schimscheimer en de wijnboer voor deze Chateau Sing-along schreven, tijdens de reis al flink geoefend, zodat er gisteravond vanaf het diner al enthousiast op los wordt gezongen. Edwin bespeurt hierbij zoveel latent talent, dat hij besluit ons koor niet 'gewoon liedjes te gaan leren', maar hen via een soort vocale commandotraining eerst naar een hoger niveau te drillen. Vanaf dat moment begint elke ochtend met speciale zangtechnische ochtendgymnastiek: een vogelnestje maken aan je stembanden en 30 x opdrukken met je tong.
cliquez op de foto
voor een filmpje
Daarna moet ons koor de wijngaard in: zingen voor de druiven en daarbij met zachte hand overtollige trossen afknippen. In aanvang gaat het aarzelend, maar onder de inspirerende leiding van een spontaan aangewaaide Mathilde Santing, galmen al snel de eerste wijnchansons door de druivenvelden en hangen de trossen te swingen van vreugde.
Voordat de succesvolle Franse cuisinier Jean-Pierre Coffe een worteltje panklaar maakt, spreekt hij het eerst kalmerend toe: 'Wees maar niet bang, lief worteltje. Ik ga wel plakjes van je snijden, maar ik beloof je dat ik hele lekkere soep van je zal maken'.
Prince Charles schijnt zijn rozen toe te spreken alvorens ze te snoeien. Dus ja, waarom wortels of rozen wel en druiven niet? Na de botteling van deze jaargang, in juli 2013, zullen we proeven of de wijn door dat mooie zingen vrolijker van smaak is geworden.
Ook de wijnboer zingt zijn partijtje mee. Maar zijn stem klinkt schor van emotie; treurig bestelt hij twee afgeknipte pasgeboren druiventrosjes ter aarde.
Maandagmiddag is het te heet om buiten te repeteren. Na de lunch wordt besloten om in de koelte van de chai, de bovengrondse wijnkelder, de zangoefeningen voort te zetten.
Die avond geeft Zoon Klaas de eerste wijnles: 'Hoe smaakt vieze wijn'. Hiertoe ontkurkt hij een fles Chateau de la Garde 1992: een wijn met de smaak van kruipolie en een afdronk van accuzuur, ons ooit grootmoedig nagelaten door de vorige eigenaar van dit chateau.
Dinsdagochtend 12 juli
Ons koor leert snel. Zij doen hun naam 'Les Voix du Vin' absoluut eer aan.
Edwin houdt zich aan ons motto 'Vroeg op, laat naar bed'. Bij het krieken van de dageraad stemt hij zijn gitaar. Als een minstreel uit een sprookje kuiert hij tokkelend op zijn instrument het pad af naar 'La Cote', waar we vandaag onze cabernet sauvignon zullen toezingen. Achter hem volgt een slaperig koor dat zich verbaasd de ogen uitwrijft. 'Is dit echt? Of zijn wij dood en in de hemel?'
Het is heet, heet, heet.
En we zitten al weken zonder regen.
De druivenblaadjes hangen slap,
de pluksters worden rood.
Bas-bariton en saxofoon-monster Joep trakteert zijn geteisterde hersenpan op een verfrissende velddouche.
Niettemin blijven onze nieuwbakken wijngaardeniers scherp genoeg om niet abusievelijk een van onze dierbaar gekoesterde vogelwoninkjes weg te knippen.
Dinsdagmiddag
Buiten zingen zou gelijk staan aan zelfontbranding; we repeteren de hele middag in de chai. Het koor klinkt er verrassend goed; de dikke muren van zachte steen vol scheuren en gaten, fragmenteren het geluid, het houten plafond waarachter een halve meter steenwol zorgt voor demping.
Samen met de ongeveer 30.000 flessen wijn
blijkt dit een extreem goede accoustiek te veroorzaken.
'Je moet die wijn d'r uit gooien en een soundstudio beginnen!' roept Edwin spontaan. Mathilde valt hem bij: 'Ja! Doen! Dan ga ik hier m'n nieuwe cd opnemen! Maar die wijn mag je wel laten staan, hoor...'
Ondertussen klinkt het geluid van hamerslagen. Maitre de chai Philippe en chateaucharpentier Frederic timmeren een podium.
cliquez op de foto
voor een filmpje
Dinsdagavond
Na de avondmaaltijd overhandigt Mathilde de wijnboer haar nieuwste cd. Persmomentje zonder pers. Omdat er geen afspeelmogelijkheid is, parkeert Joep zijn Volvo voor de tafel. We draaien de cd. Kippenvel. Mathilde begint mee te zingen.
De hemel kleurt oranje en zonder donderslag begint het zachtjes te regenen. Na wekenlange droogte. De druiven zijn gered. De wijnoogst Bordeaux 2011 is schatplichtig aan Mathilde.
'Hoeraaaaa!' Wijntijgeres Caroline vangt de langverwachte druppels op in haar geopende handpalmen en danst zingend in de regen.
Ook de twee wijncomponisten barsten los in een spontane foxtrot.
Toen het nog harder begon te regenen, werd het feest voortgezet in de chai.
cliquez op de foto
voor een filmpje
Woensdagochtend 13 juli
Gisteravond hebben Edwin, Mathilde en de wijnboer in een opwelling een verse wijnchanson geschreven. Deze ochtend doen zij met het volledige koor een try out in de wijngaard.
De song klinkt zo mooi, dat zelfs de geharde wijnreus Regis, die verscholen in het gebladerte staat mee te luisteren, volschiet. Een traan biggelt langs zijn door weer en wind gelooide wijnwangen.
Woensdagavond
Er is een klein wondertje aan het gebeuren: iedereen, de koorleden incluis, zijn verbijsterd over hoe professioneel er na slechts enkele dagen al wordt gezongen. 22 onbekende amateurs ontwikkelen zich met komeetsnelheid tot een homogeen koor dat klinkt als een klok.
Maar de door ons als 'makkelijke meezingers' gekwalificeerde Franse hits, blijken een tekstueel mijnenveld. Meteen na het ontbijt rammen de twee composers er een eenvoudig meezingbare winesong uit. De wijnboer stompt de beat op een leeg wijnkistje en te midden van 30.00 flessen wijn zingen zij: 'Yes, we have no wine'.
cliquez op de foto
voor een live verslag
Donderdagochtend 14 juli
Heerser over de kurkentrekker Klaas, is content: 'Ze leren wel een beetje erg snel, Pa, die zangertjes van je... We houden geen wijn meer over, op deze manier!'
Onderwijl mochten Les Voix du Vin een welverdiend middagje luieren aan het zwembad.
Net voor de apero worden we overdonderd door een oorverdovend gebulder: de helikopter est arrive. Bij wijze van bravourestukje zal vandaag een tweede vleugel per helikopter worden ingevlogen. 'Vlinderlicht als was het mijn zwangere moeder zal ik haar op het gazon plaatsen,' aldus de piloot, 'pas de soucis.' De ontboden pianostemmer zou vrijwel niets te doen krijgen.
Enkele seconden nadat de helikopter over de kasteelmuur is gedenderd, schiet er een kabel los.
De vleugelpiano suist naar beneden, mist op een tiental meters de wijnkelder met de volledige oogst
2009 en slaat krakend te pletter in het gazon. De viering van de quatorze juillet is goed begonnen.
Donderdagavond: Quatorze Juillet
's Avonds is het voltallige koor door de burgemeester uitgenodigd om het dorpsfeest van Quatorze Juillet bij te wonen in de Salle des Fetes.
Het is als vanouds: Franse zestiger jaren hits door een gezellige Franse zangeres, begeleid door een accordeonst die al geruime tijd is overleden, maar daar nog steeds niet van op de hoogte is.
Om redenen die wij maar niet kunnen begrijpen, is line-dancing al jaren zeer populair onder de wijnboeren in ons dorpje.
Maar de twee wijncomponisten zetten daar een krachtig ingezette Twist tegenover.
Vrijdagochtend 15 juli
De spanning is voelbaar. Dit is de grote dag.
De wereldwijde kick off van Les Voix du Vin! Vanavond zullen de goudkeeltjes voor de eerste keer in hun bestaan van zich doen klinken; het hele dorp is uitgenodigd voor het Grand Concert. Om het ganse chateau te voorzien van Franse lampjes, moet Kasteeltimmerman Frederic een hoge ladder op. Veiligheidshalve heeft hij een
T-shirt met rugvleugels aangetrokken, zodat hij bij een onverhoopte val het luchtruim zal kunnen kiezen.
Chef d'Orchestre Edwin wil met het voltallige druivenplukkerskoor de wijngaard in. Teneinde een stabiele basis te leggen voor een succesvolle uitvoering hedenavond, dient er in absoluut stilzwijgen een meditatieve zen-wandeling door de druivenvelden gemaakt te worden. Toevalligerwijs is chef laboureur Erik daar met zijn paard Hyacinth juist bezig de grond om te ploegen.
Bedrijfsleider Paul grijpt krachtdadig in: 'Naar de andere kant van de weg met die knol, svp!' commandeert hij de verblufte Erik. Het beeldschone mezzo-sopraantje Caroline laat het wachtende kasteelpaard haar hand kussen, in de stille hoop dat het zal veranderen in een prins.
Maar een Frans wijngaardpaard weet precies wanneer het lunchtijd is. Zonder zich iets aan te trekken van de geschrokken bevelen van zijn leidsman, draaft hij vastbesloten het pad naar het chateau op.
Precies op tijd schuift Hyacinth aan tafel en kan mooi een bordje salade meeknabbelen.
De zangsterren laten zich Kasteelkok Bernards lunchgerechten uitstekend smaken. Door spanning van het naderende Grand Concert lijkt niemand zich ervan bewust, dat dit de laatste gezamenlijke lunch is. Vanavond zullen Les Voix du Vin een keer magistraal ontvlammen en morgenochtend zullen ze weer uiteenvallen in 22 eenlingen die ieder hun eigen weg gaan.
Vrijdagmiddag
Vanmiddag staat in het teken van de Generale Repetitie. Optreden met 22 keer een helwit A-viertje in je hand is geen gezicht, meent de wijnboer. Drillsergeante Caroline weet raad; met vaardige art-directorshand kalligrafeert zij de teksten in koeienformaat op wijnpalletkartonnen.
Zingen is een ding, maar er moet ook wat te kijken zijn. Er wordt besloten om een van de laatste kostbare uurtjes te investeren in een simpele doch aanstekelijke choreografie.
De wijnboer telt de neuzen of iedereen aanwezig is... Edwin telt af, de wijnboer slaat een krachtige beat op zijn cajon en het koor zingt levenskrachtiger dan ooit.
Door louter gedachtenkracht dirigeert Mathilde met ijzeren wijsvinger de choreografie.
Die is dusdanig verleidelijk dat kasteelmanager en tekstbordvasthouder Bence wegdroomt en geheel vergeet de tekstkartonnen om te slaan.
We hebben nog steeds geen voorprogramma. Als tegen zessen les choristes hun luchtbed opzoeken voor een korte rustpauze, heeft Edwin ongeveer een uur de tijd om zich te bekwamen in een gekmakend ingewikkelde Nocturne van Chopin. Daarna studeert hij met Mathilde nog twee solo songs voor haar in.
Edwin is uit heldenhout gesneden.
Om 8 uur druppelen de dorpelingen binnen. Een vijfgangenmenu voor meer dan honderd personen.
Maar Kasteelkok Bernard heeft wel voor hetere vuren gestaan.
Bewonderenswaardig, daar we hier te maken hebben met zwarte band en 12e Dan levensgenieters.
Qua leeftijd hadden we geen ondergrens gesteld. Zo konden ook de allerjongste wijnboertjes en wijnboerinnetjes meegenieten van onze strapatsen.
Vriend, burgemeester en collega-wijnboer Alain arriveert en wordt direct besprongen door een filmploeg van omroep Max. Zodra de camera op hem gericht is, begint de eenvoudige landman tot onze verbijstering plotseling Algemeen Beschaafd Politieks spreken: 'Ik ben met u eens dat de toenemende droogte een groot probleem vormt. Het lijkt mij niet uitgesloten dat hiertegen op termijn passende maatregelen zullen worden overwogen'. Onze bek valt open.
De wijnboer moet het verzamelde publique in zijn Tarzan-Frans op de hoogte zien te stellen van wat hen deze avond te wachten staat en waarom. Een deel van zijn verhaal lijkt begrepen te worden.
Licht uit, schemerlamp aan. Edwin opent het concert met zijn Nocturne. Hij speelt mooier dan ooit, zijn zielsmeltende touch maakt dat de verzamelde wijnboeren, een doorgaans grofbesnaard volkje met weinig subtiele omgansvormen, hun adem inhouden. Muisstil luisteren ze hoe de klassieke vleugelklanken vervliegen in de nacht.
Als Edwins laatste klanken verstorven zijn, blijft de stilte enkele ogenblikken bijna voelbaar onder de sterrenhemel hangen. Dan barst het publiek los in een donderend applaus. Na een korte introductie kondigt de wijnboer Mathilde aan: 'Mesdames et messieurs, all the way from la Hollande, La diva du Jazz, Mathielde Santiengue!'
Met een adembenemend gezongen a capella stuk pakt Mathilde het publiek volledig. Dit hebben ze nog nooit meegemaakt! Jamais vu!
Als daarna de voltallige Voix du Vin explodeert in de speciaal voor ons dorp gecomponeerde wijnchanson 'J'aime le Vin', gaat het dak eraf. Het koor zingt de sterren van de hemel, alles lukt, niemand vergeet z'n tekst en tegen de verlokkende choreografie is geen wijnboer opgewassen. Op de banken, meeklappen en meestampen. Er wordt gescandeerd om een toegift en bij de reprise van 'J'aime le Vin' wordt tekst luidkeels meegezongen...
Aan het einde van de nacht spreekt een diep geroerde wijnboer in vloeibaar Frans een vlammende afscheidsrede uit. Helaas is iedereen dan al naar huis.
Epilogue
'En? Wijnboertje, zo terugkijkend, wat denk je? Volgend jaar weer?'
'Ja, inderdaad: volgend jaar weer.'
